Bu yazımızda çevremizde gittikçe çoğalan akciğer kanseri konusun ele aldık. Akciğer kanseri nedir, evreleri nelerdir, belirtileri nelerdir, tedavileri nelerdir, tanı teknikleri nelerdir, korunma yolları nelerdir sorularını cevaplamaya çalıştık. Akciğer kanseri akciğer dokusundaki hücrelerin kontrolsüz çoğalması sonucu oluşur. Bu kontrolsüz çoğalma sonucunda akciğerlerin bir kısmını kaplar ve uzak organlara yayılırlar. Akciğerdeki hücrelerin kontrolsüz çoğalması çevre dokulara zarar verebilir. Akciğer kanseri DSÖ verilerine göre dünyada en yaygın görülen ve ölüm oranı en çok olan kanser türüdür. Akciğer kanseri, 20. yüzyılın başlarında nadir bir hastalık iken, bugün erkek veya kadın ayrımı yapmadan her iki cinsiyette de kanserden ölümlerin başında yer almaktadır. Bu kanser türü erkeklerde birinci, kadınlarda dördüncü sıklıkta görülür. Erkeklerde yılda 23 bin, kadınlarda 4500 kişide yeni vaka ortaya çıkar. Akciğer kanseri bulunduğu hücrelere göre adlandırırız.
Akciğer kanseri türleri
Skuamöz hücreli karsinom
Adenokarsinom
Adenoskuamöz karsinom
Büyük hücreli karsinom
Sarkomatoid karsinomlar
Nöroendokrin Tümörler
Akciğer kanserinin genel belirtileri
Öksürükteki balgamın renginin koyulaşması ya da kan gelmesi
Göğüs ağrısı
Nefes darlığı
İştahsızlık
Ses kısıklığı ya da yutma güçlüğü
Halsizlik
Parmaklarda çomaklaşma
Sık tekrarlayan enfeksiyon
Vücut ağrısı
Göz kapağında düşme
İki haftadan fazla süren Öksürük
Kilo kaybı
Çomak parmak:
Soluk alıp verirken ıslık sesi benzeri ses duyulması
Köprücük kemiği üzerinde lenf bezleri ve ele gelen kitle
Epilepsi
Karaciğer tutulumu nedeniyle karnın sağ yanında ağrı
Akciğer Kanserinden Korunma Yolları
Sigara veya alkol gibi kanser yapıcı maddelerden uzak durmak
Pozitif düşünmek ve stresten uzak durmak
Radyasyondan kaçınmak
Katran, benzin, boya maddeleri, asbest vb. maddelerin solunmamasına dikkat etmek
Hava kirliliğinden uzak durmak
Sağlıklı beslenme düzenini korumak
Akciğer kanseri tedavisi multidisipliner olarak uygulanır.
Göğüs hastalıkları
Göğüs cerrahisi
Patoloji
Radyoloji ve Nükleer Tıp
Onkoloji uzmanlarının işbirliği gereklidir.
Akciğer kanseri neden olur?
Endüstriyel ve çevresel faktörler akciğer kanserinin ortaya çıkmasında etkili olur. Radon gazı, asbest, hava kirliliği, radyoizotoplar, ağır metaller gibi maddelere maruz kalmak da akciğer kanserinin ortaya çıkmasında etkilidir. Genetik etkenlerin akciğer kanseri gelişiminde etkili olduğu öne sürülmektedir. Ailede akciğer kanseri olan birey varsa yakalanma riski 2,4 kat artmaktadır. Virüsler de kanserin oluşmasında etkilidir. Örneğin HIV enfeksiyonu olan kişilerde akciğer kanseri daha yüksek olasılıkla ortaya çıkmaktadır. Yoğun radyasyona maruz kalan kişinin akciğer dokusu zarar görebilmekte ve bronş hücrelerinin yapısında bozulmalara ve karsinogeneze neden olabilmektedir.
Akciğer kanseri evreleri nedir?
Akciğer kanserinin dört evresi vardır.
1. Evre: Tümör sadece akciğer içindedir.
2. Evre: Kanser akciğer yakınındaki lenf bezlerine yayılmıştır.
3. Evre: Tümör, plevra veya iki akciğer arasındaki mediasten boşluğuna yayılmıştır.
4. Evre: Hastalık kemik, karaciğer, böbrek üstü bezi ve beyin gibi uzak organlara yayılmıştır.
Tanı yöntemleri
Akciğer grafisi,
Bilgisayarlı Tomografi,
Manyetik Rezonans Görüntüleme,
PET/CT
Balgam örneğinin incelemesi
Bronşların endoskopik olarak değerlendirilmesi (bronkoskopi),
Bronkoskopik veya göğüs duvarından yapılan biyopsi
Mediastendeki lenf bezlerinin değerlendirilmesi için mediastinoskopi
Torakoskopik cerrahi.
Akciğer kanserinin Tedavisi
Cerrahi, radyoterapi, kemoterapi, immünoterapi gibi farklı tedavi seçenekleri vardır. Bu tedaviler tek başına ya da birkaçının kombinasyonu şeklinde uygulanabilir.
1. Akciğer Kanseri Cerrahi Tedavisi
Hastanın preoperatif değerlendirmesi yapılır ve solunum fonksiyon testleri yapılır.
Perfüzyon sintigrafisi çekilir.
6-Dakika yürüme testiyle birlikte Kardiyak değerlendirme yapılır.
Eğer hastada metastaz yoksa lenf nodunda kanser yoksa cerrahi yapılır.
2. Neo-adjuvan / Indüksiyon tedavisi
Tümörün özelliklerine göre bazı hastalarda önce kemoterapi veya radyoterapi sonrası cerrahi tercih edilir.
Pankoast tümörleri.
N2’ler yani mediasten lenf nodları tutulumu varsa.
Tümörün yerleşim yeri ve hayati organlara yakınlığı gibi tümörlerde.
İlaç tedavisi bitikten 3-4 hafta sonra cerrahi yapılır.
3. Cerrahi + Adjuvan tedavi
Akciğer kanserinde Adjuvan tedavide uygulanır.
4. İlaç Tedavisi + Işın Tedavisi:
Cerrahi + Adjuvan tedavi
Eğer hastanın cerrahi şansı yoksa ve kanseri yayılmış ise, o zaman lokal kontrolden ziyade hastalığı sistemik bir hastalık gibi düşünüp tedavi eş zamanlı veya ardışık olarak yapılacak kemoterapi ve radyoterapiden oluşur.
5. Akciğer Kanseri Tedavisinde Işın Tedavisi – Radyoterapi
Akciğer kanserinde ışın tedavisi de uygulanabilmektedir.
6. Akıllı İlaçlar (Hedefe Yönelik Tedavi)
Günümüzde akciğer kanserinde akıllı ilaçlar sayesinde hedefe yönelik tedavi yöntemleri de geliştirilmektedir. Bu standart tedavi yönteminin aksine kişiselleştirilmiş tedavi yapılmaktadır. Standart tedavide kanser hücrelerin haricinde sağlıklı hücrelerinde de ölmesine sebep olmaktadır. Ama akılı ilaçlar direkt hedefe yönelir ve çevresine zarar vermez. Akciğerin adenokarsinom denilen türünde genellikle etkilidirler. Yaklaşık olarak akciğer adenokarsinomlu hastaların %7-10’sinde bu tedavi uygulanabilirken sigara içmeyen ve bayan hastalarda bu tedavi uygulanabilirlik oranı %30’lara kadar çıkabilmektedir.
7. İmmunoterapi
Günümüzde ileri evredeki akciğer kanserlerinde ortaya çıkan en önemli tedavi yöntemlerinden biridir. Hastanın bağışıklık sistemi üzerinde çalışan tedavi yöntemidir. Hasarlı olan bağışıklık sisteminin düzeltip yeniden sağlıklı çalışması prensibi ile tedavi etmeye çalışmaktadır. Bu yöntemle hastaların daha fazla yaşaması gibi sonuçlar elde edilmiştir. Evre 3 hastalarda Kemoterapi ve Radyoterapi Tedavisi tamamlandıktan sonra ameliyat olamayan hastalarda kullanımı var. Evre 4 hastalarda 1.sıra tedavi de kemoterapi ile birlikte kullanımı veya 2. sıra tedavi olarak tek başına ya da kemoterapi ile birlikte kullanılırlar. Bu tedavi yönteminde yan etkinin görülme oranı oldukça düşüktür. Ancak bazı hastalarda maalesef faydalı olmamaktadır. Henüz ülkemizde SGK kapsamında bu tedavi yöntemi ilk tedavi olarak karşılanmamaktadır.
Akciğer kanserlerinde tedavi şansı ne kadardır?
Peki akciğer kanserinde hastanın tedavi şansı nedir sorusuna cevap verelim. Hastalığın durumuna, evresine, yayılmasına, tümörün hücre tipine kısacası birçok faktöre göre hastanın tedaviye olumlu cevap verme şansı değişir.
Akciğer kanserlerinde erken evre olgularında ya da erken teşhiste cerrahi tedavi ile gerekirse tamamlayıcı radyoterapi ve kemoterapilerle iyileşme şansı vardır. İleri evrede ise teknolojinin gelişmesi ile tedavi yöntemlerinde de önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Ancak bu evrelerde tedavi edilse bile hastalığın nüksetme olasılığı daha yüksektir. Uzun süren kemoterapi, hedefe yönelik tedaviler veya immünoterapiler bu evrelerde hastalığa uzun kontroller sağlayabilmektedir. Ancak bu süreçte belirli aralarla radyolojik kontrollerin yapılmasında fayda vardır. Kısacası akciğer kanserinde erken teşhis tedavi şansını arttırır.
